Verkoudheid: oorzaken, symptomen en behandeling

Verkoudheid is een veelvoorkomende virusinfectie van de bovenste luchtwegen, meestal veroorzaakt door het rhinovirus. Het tast het slijmvlies aan in neus, keel en bijholten en leidt tot klachten zoals een verstopte neus, keelpijn en hoesten. Volwassenen krijgen gemiddeld twee tot vijf keer per jaar een verkoudheid; kinderen zelfs tot tien keer per jaar.

Symptomen van verkoudheid

De eerste symptomen treden vaak twee tot drie dagen na besmetting op. Typische klachten zijn een loopneus, verstopte neus, niezen, keelpijn, heesheid, hoesten, hoofdpijn, vermoeidheid en een drukkend gevoel bij de bijholten of kaak. Soms ontstaan oorpijn of lichte koorts, met name bij kinderen. Meestal verdwijnen de klachten vanzelf binnen een week, al kan hoest langer aanhouden.

Hoe verkoudheid ontstaat en zich verspreidt

Verkoudheid wordt overgedragen via besmette druppels in de lucht of door contact met besmette handen of oppervlakken. Vooral op drukke plekken zoals scholen, kantoren of het openbaar vervoer is het risico op besmetting groot. Slechte ventilatie vergroot dat risico. Er zijn honderden virusvarianten die verkoudheid kunnen veroorzaken, waardoor mensen herhaaldelijk ziek kunnen worden.

Wat helpt tegen verkoudheid?

Hoewel er geen geneesmiddel bestaat dat de verkoudheid geneest, zijn er middelen die verlichting bieden. Paracetamol helpt tegen pijn of koorts. Neussprays met zoutoplossing of xylometazoline verlichten een verstopte neus, al mag laatstgenoemde slechts kort worden gebruikt (maximaal vijf dagen). Honing, zuigtabletten of warme dranken verzachten keelpijn. Belangrijk is ook voldoende rust, veel drinken en het vermijden van fysieke inspanning. Antibiotica helpen niet, omdat verkoudheid wordt veroorzaakt door een virus, niet door een bacterie.

Hoe kun je het voorkomen?

Hygiënemaatregelen zijn de beste manier om besmetting te voorkomen. Regelmatig handen wassen met water en zeep, hoesten of niezen in de elleboog en het vermijden van contact met verkouden personen verminderen het risico. Daarnaast helpt goede ventilatie in binnenruimtes. Er bestaat geen vaccin tegen verkoudheid, omdat er te veel verschillende virussen verantwoordelijk zijn voor de infectie.

Wanneer naar de huisarts?

In de meeste gevallen is medische hulp niet nodig. Neem contact op met een arts als de symptomen langer dan tien dagen aanhouden of verergeren, bij hoge koorts, ernstige oorpijn, kortademigheid of wanneer er sprake is van een verhoogd risico door bijvoorbeeld een chronische aandoening.

Lees ook Welke bloedgroepen zijn compatibel? Ontdek welke jij hebt en wat dat betekent​