De oorsprong van koffie: hoe een bes uit Ethiopië de wereld veroverde

Koffie maakt al eeuwenlang deel uit van het dagelijkse leven van miljoenen mensen over de hele wereld. Toch begint het verhaal van deze geliefde drank heel bescheiden, in de hooglanden van Ethiopië. Volgens een bekende legende uit de 9e eeuw ontdekte een geitenhoeder genaamd Kaldi de opwekkende werking van koffiebessen. Hij merkte dat zijn geiten actiever en energieker werden nadat ze van rode bessen van een bepaalde struik hadden gegeten. Uit nieuwsgierigheid probeerde Kaldi de bessen zelf en merkte dat hij zich alerter en wakkerder voelde. Kaldi deelde zijn ontdekking met een monnik uit een nabijgelegen klooster. Hoewel de eerste poging om een drankje van de bessen te maken te bitter bleek, ontdekten de monniken al snel dat het aftreksel hen hielp om wakker te blijven tijdens lange gebedssessies. Deze ontdekking werd vervolgens verder verspreid in religieuze kringen.

Van Ethiopië naar Jemen en de islamitische wereld

De koffieplant, die botanisch bekendstaat als Coffea arabica, verspreidde zich via handelsroutes van Ethiopië naar Jemen, aan de andere kant van de Rode Zee. In Jemen, met name in de havenstad Mokka (of Mocha). Kreeg koffie voor het eerst een vaste plek in de samenleving. In de 15e eeuw werd koffie daar niet alleen verbouwd, maar ook gedronken in speciale koffiehuizen, waar mensen bijeenkwamen om te praten, muziek te luisteren en te debatteren. De drank werd populair in de islamitische wereld omdat alcohol verboden was, maar koffie zorgde wél voor een opwekkend en sociaal effect. Vanuit Jemen begon koffie aan een reis langs handelsroutes naar Egypte, Perzië en het Ottomaanse Rijk.

De opkomst van koffie in Europa

Rond de 17e eeuw bereikte koffie Europa, waar het aanvankelijk met wantrouwen werd bekeken. Sommigen noemden het zelfs ‘de bittere uitvinding van de duivel’. Toch groeide de populariteit snel. In steden als Venetië, Londen en Parijs ontstonden koffiehuizen die uitgroeiden tot centra van intellectueel debat, handel en nieuwsuitwisseling. Deze koffiehuizen werden ook wel ‘penny universities’ genoemd, omdat je voor de prijs van een kop koffie toegang kreeg tot discussies met filosofen, zakenmensen en kunstenaars. Vanaf dat moment was er geen weg meer terug: koffie werd een wereldwijd fenomeen.

Koffie vandaag de dag

Tegenwoordig is koffie na water de meest gedronken drank ter wereld. Grote koffieproducerende landen zijn onder andere Brazilië, Colombia, Vietnam en Ethiopië, het land waar het allemaal begon. Van traditionele koffieceremonies in Oost-Afrika tot moderne koffiebars in wereldsteden: de invloed van dat ene besje is enorm. En hoewel het verhaal van Kaldi misschien meer mythe dan feit is, staat vast dat koffie een rijke, eeuwenoude geschiedenis heeft — en dat de wereld zonder het een stuk slaperiger zou zijn.

Klik hier voor meer actueel nieuws.