Je neus weet meer dan je denkt: Het vergeten zintuig dat je gedrag stuurt

Ruiken lijkt misschien ons minst belangrijke zintuig. We hebben het tenslotte niet echt nodig om te overleven, toch? Maar niets is minder waar. Geur heeft namelijk een directe lijn naar het limbisch systeem in je hersenen – het deel dat emoties, herinneringen en gedrag aanstuurt. Dat betekent dat één vleugje van een bepaalde geur je stemming kan veranderen, herinneringen kan activeren of zelfs je beslissingen kan beïnvloeden, nog vóór je het zelf beseft.

Geur is sneller dan bewust denken

Waar je ogen en oren informatie eerst filteren en verwerken, gaat geur direct naar het emotionele brein. Dat is waarom een geur je soms plotseling terugbrengt naar je kindertijd, een vakantie of iemand die je lang niet hebt gezien. Je ruikt iets – en bam, je bent daar weer. Wetenschappers noemen dit het Proust-effect, naar schrijver Marcel Proust, die beschreef hoe een simpele hap van een madeleine hem terugvoerde naar zijn jeugd.

Marketingbedrijven gebruiken dit al jaren. Denk aan de geur van vers brood in een supermarkt, of de kenmerkende geur in winkels als Abercrombie & Fitch. Onderzoek toont aan dat mensen langer blijven hangen in een ruimte met een prettige geur en eerder geneigd zijn iets te kopen. Ook in relaties speelt geur een rol: feromonen en lichaamsgeur beïnvloeden onbewust of we iemand aantrekkelijk vinden. Liefde op het eerste gezicht? Misschien eerder liefde op de eerste snuif.

Je kunt geur trainen zoals een spier in je neus

Ruiken is een vaardigheid die je kunt ontwikkelen. Geurtraining wordt bijvoorbeeld ingezet bij mensen die hun reukvermogen zijn kwijtgeraakt na corona. Maar ook zonder medische reden loont het om bewuster te ruiken. Geur herkennen, benoemen en linken aan momenten maakt je zintuiglijker, rustiger én meer aanwezig in het moment. Het traint ook je geheugen, omdat geur gekoppeld is aan herinneringen.

In een wereld vol schermen en snelheid is geur misschien wel het meest trage, maar ook het meest krachtige zintuig dat we hebben. Neem de tijd om bewust te ruiken aan je omgeving, je eten, je kleding. Je neus is slimmer dan je denkt – en hij vertelt je meer dan je misschien ooit hebt opgemerkt.

Lees ook Nieuwe cao: Meer veiligheid en hogere lonen voor zorgpersoneel