Laatste paar uur voor Nederlandse verkiezingen: spanning stijgt

De laatste fase van de Nederlandse verkiezingscampagne is aangebroken. Nog 36 uur tot de stembussen openen, en de politieke spanning loopt op. Vanavond is het laatste grote televisiedebat, georganiseerd door de NOS. Daarin nemen de lijsttrekkers van de grootste partijen het voor het laatst rechtstreeks tegen elkaar op.

Verkiezingen na val van kabinet Schoof

Nederland kiest woensdag een nieuwe Tweede Kamer. De verkiezingen volgen na de val van de regering van premier Dick Schoof, die in juni aantrad nadat de PVV van Geert Wilders de coalitie had verlaten. Sindsdien is de politieke strijd fel, met Wilders in de hoofdrol, maar ook onder toenemende druk van zijn concurrenten.

“Allen tegen Wilders”

Volgens VRT NWS-verslaggever Jeroen Reygaert is het politieke klimaat gespannen. “De campagne duurt eigenlijk te lang. Wilders zit voor het eerst in het defensieve kamp. Meestal is het Wilders tegen allen, maar nu is het allen tegen Wilders,” zegt hij.

Tijdens het EenVandaag-debat in Rotterdam stonden zes lijsttrekkers tegenover elkaar: Geert Wilders (PVV), Dilan Yesilgöz (VVD), Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA), Rob Jetten (D66), Henri Bontenbal (CDA) en Joost Eerdmans (JA21). De thema’s waren veiligheid, migratie, identiteit en betaalbaarheid.

Wilders kreeg harde verwijten van zijn tegenstanders. Yesilgöz beschuldigde hem ervan alleen op te duiken “als er een incident is”. Timmermans confronteerde hem met haatdragende AI-beelden die zijn partij verspreidde. Wilders bood excuses aan, maar Timmermans noemde dat onvoldoende: “U runt een haatfabriekje.”

Ophef rond uitspraken over Afrika en Amalia

Wilders veroorzaakte verontwaardiging met zijn uitspraak over ontwikkelingshulp. “Dan hebben ze in Afrika misschien iets meer honger, maar hier niet,” zei hij. De uitspraak leidde tot boegeroep uit het publiek.

D66-leider Rob Jetten kwam in opspraak door een opmerking over prinses Amalia. “Ik gok dat een aantal kerels hier in de zaal daar wel zin in hebben,” zei hij, verwijzend naar haar werk bij defensie. Debatleider Suzanne Bosman reageerde scherp: “Wat is dat voor seksistische opmerking?”

Bontenbal en Jetten onder druk

CDA-leider Henri Bontenbal, die eerder opviel door zijn scherpe toon, zakte licht in de peilingen na kritiek op zijn uitspraken over homoseksualiteit in het onderwijs. D66’er Jetten kampt met de nasleep van zijn Amalia-opmerking, die hem volgens analisten politiek blijft achtervolgen.

Bontenbal sprak eerder zijn waardering uit voor CD&V in België en zei “de banden met de Vlaamse zusterpartij snel te willen herstellen.” Jetten noemde het een compliment dat hij vergeleken wordt met Bart De Wever vanwege zijn deelname aan De Slimste Mens ter Wereld.

Laatste debat vanavond bij NOS

Vanavond volgt het laatste grote debat op NPO 1. Om 19.00 uur is er een discussie tussen de kleinere partijen (ChristenUnie, Denk, Forum voor Democratie, SGP, Volt en Partij voor de Dieren). Om 20.30 uur nemen de negen grootste partijen het tegen elkaar op, waaronder PVV, VVD, GroenLinks-PvdA, D66, BBB, CDA, SP, JA21 en NSC.

“Laatste paar uur zijn cruciaal”

Volgens analisten zijn de laatste uren van de campagne van doorslaggevend belang. Veel kiezers zijn nog niet zeker van hun keuze. “Dit zijn de momenten waarop twijfelende kiezers de knoop doorhakken,” zegt VRT NWS-verslaggever Reygaert.

De kans dat Geert Wilders premier wordt, blijft onzeker. Zijn PVV staat hoog in de peilingen, maar wordt door veel partijen uitgesloten van samenwerking. Daarmee ligt de strijd om het premierschap vooral tussen Frans Timmermans, Dilan Yesilgöz, Rob Jetten en Henri Bontenbal.