Minder lege panden omgebouwd tot woningen: geschikt aanbod neemt af

Aantal woningtransformaties opnieuw gedaald. In Nederland zijn vorig jaar minder leegstaande panden omgebouwd tot woningen. Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) ging het in 2023 om 7900 nieuwe woningen die door transformatie zijn ontstaan. Dat is ongeveer 10 procent minder dan een jaar eerder.

Het kabinet had als doel gesteld om jaarlijks 15.000 woningen te realiseren via transformatie, maar dat aantal werd opnieuw niet gehaald. De daling volgt op een trend die al enkele jaren zichtbaar is.

Beperkingen in geschiktheid van panden

In Nederland stonden vorig jaar ruim 40.000 panden leeg, maar niet elk gebouw is geschikt om te verbouwen tot woning. Volgens hoogleraar woningmarkt Peter Boelhouwer (TU Delft) komt dat door strikte eisen, zoals voldoende daglicht en afstand tot snelwegen. “Je gaat niet op een industrieterrein woningen bouwen. Veel geschikte panden zijn al omgebouwd,” zegt Boelhouwer.

Ook huizeneconoom Stefan Groot (Rabobank) wijst op praktische obstakels. “Het laaghangende fruit is geplukt. De panden die overblijven zijn complexer en vragen meer aanpassing,” aldus Groot.

Overheidsmaatregelen en belemmeringen

Om de woningbouw te versnellen, stelde het demissionaire kabinet 150 miljoen euro beschikbaar voor leningen aan ontwikkelaars die panden willen transformeren. Daarnaast is een Nationaal Transformatieplan opgezet met als doel dat 15 procent van de jaarlijkse woninggroei via hergebruik van panden komt.

Toch blijft de uitvoering lastig. Gemeentelijke procedures en bezwaren van omwonenden leiden vaak tot vertraging. Bouwondernemer Tim van der Lugt vertelt dat projecten soms 2 tot 3 jaar vertraging oplopen door inspraakrondes en bezwaarprocedures. De Omgevingswet, die sinds 2024 verplicht dat bewoners worden betrokken, maakt dat proces intensiever.

Minder interesse van investeerders

Volgens Boelhouwer speelt ook de verminderde interesse van particuliere beleggers een rol. Door de Wet Betaalbare Huur en hogere belastingen in box 3 is het verhuren van woningen minder aantrekkelijk.

CBS-onderzoeker Frank Notten meldt dat driekwart van de transformaties vorig jaar werd uitgevoerd door particuliere verhuurders. “Zij trekken zich iets terug van de woningmarkt, en dat heeft waarschijnlijk bijgedragen aan de daling,” zegt Notten.

Hoewel het aantal transformaties daalt, blijft volgens Groot de potentie groot: “Transformatie lost het woningtekort niet op, maar het blijft een waardevolle manier om extra woningen te creëren.”