CBS: gebruik bestrijdingsmiddelen landbouw fors gedaald in vier jaar

Het gebruik bestrijdingsmiddelen landbouw is in vier jaar tijd met bijna een vijfde afgenomen. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In 2020 gebruikten boeren gemiddeld 7,1 kilo bestrijdingsmiddelen per hectare landbouwgrond, in 2024 is dat teruggelopen naar 5,6 kilo.

De daling past volgens het CBS in een bredere trend richting duurzamere landbouw. Vooral in de lelieteelt, die al langer onder vuur ligt vanwege zorgen over gezondheidsrisico’s, is het gebruik sterk gedaald. Daar is het gebruik zelfs meer dan gehalveerd, van 601.000 kilo in 2020 naar 273.000 kilo in 2024.

Bestrijding van schimmels en insecten

Boeren gebruiken bestrijdingsmiddelen voornamelijk tegen schimmels, insecten en onkruid. Van de in totaal 3,9 miljoen kilo gebruikte middelen in 2024 was 1,7 miljoen kilo bedoeld om schimmels en bacteriën te bestrijden.

De meeste bestrijdingsmiddelen per hectare werden gebruikt bij de teelt van rozen onder glas, waar een gecontroleerde omgeving extra bescherming vraagt tegen plantenziekten.

Invloed van het weer

Volgens het CBS speelt het weer een grote rol in het gebruik bestrijdingsmiddelen landbouw. In natte jaren spoelen middelen sneller van het gewas, waardoor boeren soms vaker moeten spuiten. 2024 was een bijzonder nat jaar, wat bijvoorbeeld leidde tot meer aardappelziekte. Daardoor steeg het gebruik in de aardappelteelt van 320.000 kilo in 2020 naar 445.000 kilo in 2024.

Beide meetjaren 2020 en 2024 waren bovendien warmer dan gemiddeld, wat eveneens invloed heeft op de verspreiding van ziekten en plagen.

Lelieteelt onder de loep

De forse daling in de lelieteelt is opvallend. Deze teelt staat al jaren symbool voor de discussie over de effecten van pesticiden op de volksgezondheid. Gemeenten, vooral in Drenthe, hebben de overheid herhaaldelijk opgeroepen om strengere regels te maken voor spuitvrije zones rond woongebieden.

Hoewel alle middelen zijn goedgekeurd door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb), blijven zorgen bestaan. Sommige studies leggen een verband tussen langdurige blootstelling aan bestrijdingsmiddelen en ziekten als parkinson, alzheimer en ALS. Wetenschappelijk bewijs is nog niet sluitend, maar het debat over veilig gebruik blijft actueel.