Is het nog gepast tijdens carnaval om je als Mexicaan of Indiaan te verkleden?

Wie zich met carnaval verkleedt als Mexicaan, Aziaat of Indiaan zal waarschijnlijk tot de weinigen behoren. Door de veranderende maatschappij zijn we voorzichtiger geworden met het representeren van andere bevolkingsgroepen. De afgelopen jaren worden bepaalde carnavalskostuums steeds vaker in twijfel getrokken.

Problematische kostuums

Uit een enquête van L1 en Kieskompas blijkt dat veel Limburgers van mening zijn dat verschillende carnavalskostuums niet meer gepast zijn voor de huidige tijd. Driekwart van de respondenten vond een SS-uniform te ver gaan, gevolgd door 39,8 procent die seksistische kostuums onaanvaardbaar vonden, en 34,8 procent die vond dat sommige kostuums te weinig bedekken.

Het gaat te ver

Volgens sommige Limburgers is het ook te ver om je te verkleden als zwarte Piet, Aziaat militair of politieagent. Een klein aantal Limburgers is van mening dat het niet meer gepast is om je met carnaval als non, priester of imam, Indiaan of Mexicaan te verkleden. Een kleine groep vindt het ook niet gepast om je met carnaval als Donald Trump of Geert Wilders te verkleden, of om een politiek statement in een kostuum op te nemen. Een op de zes Limburgers vindt dat er geen enkel kostuum is dat te ver gaat.

Grenzen verkennen tijdens carnaval

Volgens traditiedeskundige Ineke Strouken botst carnaval soms een beetje met maatschappelijke normen, wat juist een typisch kenmerk is van de vastelaovend. Maar in 2025 moeten we daar wel zorgvuldig mee omgaan. "Met vastelaovend willen we de grenzen verkennen, niet om iemand te kwetsen maar juist om bepaalde zaken onder de aandacht te brengen," legt Strouken uit. "Carnaval is een feest van satire, waarbij maatschappelijke kwesties op een humoristische manier worden uitvergroot."

Strouken noemt als voorbeeld een gemeentebestuur dat ongebruikelijke keuzes maakt. "Tijdens de carnavalsoptocht wordt de lokale politicus op humoristische wijze in de maling genomen, en dat is toegestaan, zolang het niet persoonlijk kwetsend is.

De jongere generatie

Bij de onderzoeksresultaten is het opvallend dat er een verschil is tussen de verschillende leeftijdsgroepen. Jongeren zijn veel vaker van mening dat het verkleden als een specifieke bevolkingsgroep kwetsend is dan de oudere generatie. In de leeftijdsgroep van 18 tot 34 jaar vindt bijna één op de vijf dat het niet gepast is om je als Aziaat met carnaval te verkleden, terwijl slechts een klein aantal mensen tussen de 50 en 64 jaar en 65-plussers die mening deelt.

Dit geldt ook voor het verkleden als Indiaan of Mexicaan. In de leeftijdsgroep van 35 tot 49 jaar vindt één op de zes mensen dat een indianenkostuum niet meer gepast is met vastelaovend, terwijl slechts een klein aantal mensen tussen de 50 en 64 jaar die mening deelt. Vastelaovendvierder Sarah Bindels legt precies uit waar veel van haar leeftijdsgenoten mee kampen. Ze vindt het soms moeilijk om te bepalen wat wel en niet gepast is met carnaval. Daarom denkt ze zelf zorgvuldig na over de keuze van haar eigen outfit. "Dat zou iedereen vaker moeten doen, zodat carnavalsvierders geen negatieve indruk maken op anderen." Bindels begrijpt dat sommige mensen zich geraakt kunnen voelen. "Je moet respect tonen voor andere culturen."

Andere rol hullen

Carnaval is van oorsprong een feest waarbij de deelnemers zich in een andere rol hullen. Al in de middeleeuwen werd er letterlijk een masker gedragen om sociale verschillen te laten vervagen. Strouken zegt: "Carnaval vieren als jezelf is niet het meest plezierige, maar het is wel belangrijk om goed na te denken over je outfit. We moeten nu meer dan ooit bewust zijn van wat anderen zou kunnen kwetsen."

Ook Richard Meijers van Hendriks Carnaval in Sittard merkt dat het aanbod in zijn winkel in de loop der jaren is veranderd. "Militaire kostuums verkopen we nu veel minder, er is bijna geen vraag meer naar," zegt hij. Ook het verkleden als specifieke bevolkingsgroepen of landen is niet langer in trek. Wie dit jaar als geisha wilt gaan, zal een lange zoektocht moeten maken door de winkels. "Hoewel carnavalsgroepen nog steeds kiezen voor kostuums als Indiaan of Mexicaan, wordt het minder vaak gekocht door individuen." Voor kinderen is dat echter anders. Strouken bevestigt: "We zijn veel soepeler als het om kinderen gaat."

Tradities

Volgens de expert op het gebied van tradities is de geschiedenis van carnaval op basis voor het feit dat veel carnavalsvierders moeite hebben met veranderingen. "Tradities zijn levende erfgoederen," legt Strouken uit. "Toch blijven tradities zoals carnaval bestaan doordat de zich voortdurend aanpassen aan de veranderende tijden. Je erfde de traditie op van je ouders en grootouders, en op jouw beurt geef je die weer door aan je eigen kinderen en kleinkinderen. Elke nieuwe generatie stemt zich af op de tijd waarin ze leeft. Onze opvattingen over wat wek en niet gepast is, zijn nu anders dan die van vroeger."

Strouken vindt het een boeiend vraagstuk hoe een feest dat draait om satire hiermee omgaat, maar ook hoe de samenleving zich hierin ontwikkelt. "De toekomst zal laten zien hoe carnaval zich verder zal aanpassen."

Lees hier meer actueel nieuws!