​Bevrijdingsdag: waarom 5 mei niet elk jaar een vrije dag is​?

Op 5 mei viert Nederland de bevrijding van de Duitse bezetting in 1945. Hoewel Bevrijdingsdag sinds 1990 een officiële nationale feestdag is, betekent dit niet automatisch dat iedereen op deze dag vrij is. In de meeste cao's is afgesproken dat werknemers slechts eens in de vijf jaar vrij zijn op 5 mei, tijdens zogenoemde lustrumjaren. De eerstvolgende keer dat dit het geval is, is in 2025.

Waarom niet jaarlijks vrij?

De keuze om Bevrijdingsdag niet jaarlijks als verplichte vrije dag in te stellen, is historisch en economisch bepaald. In 1959 adviseerde de Stichting van de Arbeid om 5 mei eens in de vijf jaar als vrije dag te beschouwen. Dit advies werd overgenomen om werkgevers niet jaarlijks met extra kosten te belasten. ​

Werkgeversorganisaties zoals VNO-NCW en MKB Nederland zijn terughoudend om van 5 mei een jaarlijkse vrije dag te maken vanwege de financiële implicaties. Een extra vrije dag zou leiden tot hogere loonkosten en mogelijke productiviteitsverliezen. ​

Huidige situatie

In de praktijk betekent dit dat slechts een deel van de werknemers jaarlijks vrij is op Bevrijdingsdag. In 2022 was dit 27% van de werknemers, in 2024 steeg dit naar 34%. Of een werknemer vrij is op 5 mei hangt af van de afspraken in de cao of arbeidsovereenkomst. Sommige sectoren, zoals de overheid en het onderwijs, geven hun werknemers jaarlijks vrij op deze dag. ​

Oproep tot verandering

Er is een groeiende roep om van Bevrijdingsdag een jaarlijkse vrije dag te maken. Vakbonden zoals FNV en CNV pleiten hiervoor, evenals het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Zij benadrukken het belang van jaarlijkse viering van vrijheid en democratie. ​

Het kabinet heeft werkgevers en werknemers opgeroepen om in cao's afspraken te maken over een jaarlijkse vrije dag op 5 mei. Echter, zonder wettelijke verplichting blijft het aan de sociale partners om hierover te beslissen. ​

Conclusie bevrijdingsdag

Hoewel Bevrijdingsdag een belangrijke nationale feestdag is, is het geen verplichte vrije dag voor alle werknemers. De huidige regeling, waarbij 5 mei eens in de vijf jaar een vrije dag is, is het resultaat van historische en economische overwegingen. De discussie over het jaarlijks vrij zijn op Bevrijdingsdag blijft actueel, met voor- en tegenstanders die hun standpunten blijven uitdragen.

Lees ook André Hazes en Monique Westenberg voor de vierde keer uit elkaar​